Γραπτός διάλογος: 7 λάθη να αποφύγεις
Ο γραπτός διάλογος στη συγγραφή ενός βιβλίου μοιάζει απλός. Νομίζεις ότι όπως μιλάς κι εσύ άνετα έτσι άνετα θα σου βγει και στο γραπτό σου.
Ωστόσο, η συγγραφή διαλόγου είναι εντελώς διαφορετική από μια συνομιλία πρόσωπο με πρόσωπο.
Ο γραπτός διάλογος, θα πρέπει να μεταφέρει τρία πράγματα ταυτόχρονα:
- Να προχωράει την ιστορία
- Να αποκαλύψει μια σημαντική αλήθεια για τους χαρακτήρες
- Να κρατήσει τον ρυθμό και τη ροή της ιστορίας
Η συγγραφή διαλόγου μπορεί να φοβίζει ακόμα και τον έμπειρο μυθιστοριογράφο.
Διάβασε παρακάτω τα λάθη που αναφέρω και προχώρα χωρίς φόβο! Εδώ είμαι εγώ!
Λάθος Νο1: Προτρέχεις
Κάθε σκηνή, στο υπέροχο βιβλίο σου, υπάρχει για να προχωρήσει η ιστορία σου. Αν ξαφνικά πχ με έναν διάλογο καλύψεις πολύ έδαφος, το πιθανότερο είναι να μπερδέψεις τον αναγνώστη σου. Και επίσης να χαθεί η ροή της ανάγνωσής του.
Επίσης, μην βάζεις τους χαρακτήρες σου να συζητούν πολύ. Καλύτερα εστίασε τον διάλογο σε ένα γεγονός κάθε φορά για να αποκαλύπτεις λίγα λίγα στοιχεία.
Λάθος Νο2: Λες και δεν δείχνεις
Αν οι συγγραφείς είχαν ένα σύνθημα, αυτό θα ήταν «Δείξε, μην λες».
Το καταλαβαίνω ότι είναι πολύ εύκολο να πει στον διάλογο, ένας χαρακτήρας, «Είμαι θυμωμένος». Σαφώς είναι ακριβές, αλλά καθόλου περιγραφικό.
Στον γραπτό λόγο έχεις μια ευθύνη παραπάνω απ’ ό,τι στον προφορικό. Χρειάζεται να μεταφέρεις τον τόνο που “μιλάει” ο χαρακτήρας και τη διάθεσή του.
Οι επιστήμονες ισχυρίζονται ότι πάνω από το 90% της επικοινωνίας είναι μη λεκτική. Μην βασίζεσαι μόνο στον διάλογο για να μεταφέρεις το συναίσθημα, τη διάθεση και τον τόνο.
Μπορείς πχ να δείξεις ότι ο χαρακτήρας σου είναι θυμωμένος, απλώς περιγράφοντας μια κίνησή του. “Άνοιξε/’εκλεισε χτυπώντας με θόρυβο την πόρτα”.
Λάθος Νο3: Δεν είναι κατανοητή η γλώσσα
Το πρόβλημα αυτό παρουσιάζεται ειδικά όταν γράφεις μυθιστόρημα που διαδραματίζεται σε διαφορετική χώρα ή και χρονική περίοδο. Ίσως νομίζεις ότι ο γραπτός διάλογος πρέπει να αποδοθεί όπως θα έπρεπε να ακούγονται οι χαρακτήρες. Θυμήσου ότι δεν μπορείς να μεταφέρεις τον προφορικό λόγο στον γραπτό.
Από την άλλη, ίσως να έχεις την τάση να εκσυγχρονίζεις τη γλώσσα και ως αποτέλεσμα ο γραπτός διάλογος είναι ανακριβής.
Η γλώσσα που θα χρησιμοποιήσεις θα είναι αντιπροσωπευτική της χώρας ή και της εποχής που έχεις επιλέξει.
Λάθος Νο4: Ο γραπτός διάλογος έχει υπερβολική δημιουργικότητα
Όταν γράφεις “είπε”, “αυτή απάντησε”, “ρώτησε” κλπ καταντάει βαρετό. Παρά ταύτα η μεγάλη δημιουργικότητα σε αυτά τα σημεία, πολλές φορές, δεν είναι λειτουργική. Προτιμάς να είναι λειτουργικός ο γραπτός διάλογος παρά περιγραφικός, σωστά;
Οι υπερβολές αποσπούν την προσοχή του αναγνώστη και πίστεψέ με δεν το θέλεις!
Αντί λοιπόν να περιγράφεις τον διάλογο, περίγραψε τη σκηνή!
Παράδειγμα:
Ο Γιώργος της έδωσε το κινητό. “Γιατί δεν το απαντάς;”
Χωρίς καν να το κοιτάξει, η Σοφία είπε: “Το γιατί το ξέρεις πολύ καλά!”
Επίσης, μην περιγράφεις τον διάλογο κάθε φορά που μιλάει ένας χαρακτήρας. Μπορείς απλώς να πηγαίνεις από χαρακτήρα σε χαρακτήρα, αρκεί να είναι δύο κάθε φορά. Έτσι, ο αναγνώστης θα είναι σίγουρος ποιος μιλάει κάθε φορά.
Λάθος Νο5: Οι χαρακτήρες “μιλάνε” όλοι με τον ίδιο τρόπο
Όταν επιλέξεις τους χαρακτήρες σου, χρειάζεται να αποφασίσεις πώς θα μιλάει ο καθένας. Έτσι, σε κάθε διάλογο, θα υπάρχει μοτίβο για τον κάθε χαρακτήρα και τον τύπο του.
Λάθος Νο6: Ο γραπτός διάλογος δεν έχει ενέργεια
Είπαμε πιο πάνω ότι η περιγραφή του σκηνικού είναι πολύ σημαντική στον διάλογο. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα έχει μόνο και συνέχεια αυτό. Οφείλεις να περιγράψεις τη δράση του χαρακτήρα. Πώς αλληλεπιδρούν μεταξύ τους; Κάθονται ή στέκονται όρθιοι; Πού βρίσκεται ο καθένας σε σχέση με τον άλλον;
Προτείνω να μην περιγράφεις κάθε λεπτομέρεια (θυμήσου το λάθος Νο2) αλλά είναι σημαντικότατο να έχεις όλες τις λεπτομέρειες εσύ στο μυαλό σου.
Λάθος Νο7: Ο γραπτός διάλογος δεν έχει κάποιον σκοπό
Ο γραπτός διάλογος δεν συμπληρώνει απλώς το υπόλοιπο κείμενο. Θυμήσου: “Καμία λέξη στο βιβλίο δεν είναι περιττή!”
Στον διάλογο θα βάλεις στοιχεία που αφορούν την ιστορία σου και πώς αυτή προχωράει.
Ο διάλογος μπορεί να αποκαλύπτει κάτι σημαντικό ή μπορεί να αναγκάζει κάποιον χαρακτήρα να λάβει μια απόφαση.
Αν θες για πιο επιγραμματικά, δες τα λάθη στο σύντομο βίντεο που σου ετοίμασα
Αν έχεις κάποια απορία μην διστάσεις να μου στείλεις mail στο katerina@writingcoach.gr